Конкурсы



Ведаць свае карані

 Гэта адбылося гадоў дзесяць назад. Усе пачалося з таго, што маей старэйшай сястры Вользе, якая вучылася ва ўніверсітэце імя Максіма Танка, неабходна было прайсці зімовую практыку па вуснай народнай творчасці. Дапамог ей дырэктар нашай мясцовай школы, які прапанаваў завітаць да яго суседкі Валянціны Антонаўны.
Вельмі цікавая бабулька, – ахарактарызаваў яе Алег Міхайлавіч. – А колькі яна ведае розных легендаў і паданняў — не перадаць. Бывае, завітаеш да яе на хвіліну – не заўважаеш, як пралятае цэлы дзень!
Так Вольга вырашыла наведацца да Валянціны Антонаўны, а паколькі нашыя бацькі працавалі штодня, то яна вымушана была ўзяць і мяне, малодшую, з сабой, каб не пакідаць без нагляду.

— Убачыш, Наташа, як гэта цікава, калі людзі адкрываюць перад табой таямнічку нечага нязведанага, вядомага толькі ім адным, – настаўляла мяне Вольга.
Вядома ж, я змагла толькі закаціць вочы і прабурчаць, што вельмі «цікава» буду бавіць час у гэтай бабулі. Тады я не зразумела глыбіні слоў старэйшай сястры.
Ісці да Валянціны Антонаўны неабходна было хвілін дваццаць, бо яна жыла ў другім канцы вескі. Ужо падыходзячы да яе хаты, адчула нейкую незразумелую трывогу. Убачыўшы Валянціну Антонаўну – невялічкую бабулю ў яркай хустцы з пяшчотнай усмешкай на твары, зразумела, што баяцца няма чаго: яна суст-рэла нас цепла, як сваіх уначак.

Вольга адразу ж бойка пачала задаваць пытанні Валянціне Антонаўне: ці ведае яна мясцовыя легенды, паданні, песні? На што ў рухавай бабулі заплясаў шпаркі агеньчык у вачах. Мне здалося, што яна толькі і чакала гэтага моманту. Мае спадзяванні спраўдзіліся, і Валянціна Антонаўна пачала свой аповед.
— Дзяўчаткі, вы яшчэ маладзенькія і погляды ў вас на жыцце не такія, як у мяне — старой жанчыны, якая дажывае свой век. Але мне хочацца расказаць вам пра нашу веску Морына. Вы, мажліва, і не задумваліся чаму яна атрымала такую назву? – адразу ж перайшла ў наступленне Валянціна Антонаўна.
Мы з Вольгай адмоўна закачалі галовамі. На самай справе, я ніколі і не задумвалася над гэтым пытаннем.
— Ну, Морына, дык яна і з пакон вякоў была Морынам, – проста, зусім па-дзіцячы адказала я.
— Не, маленькая! З назвай нашай вескі звязана шмат легенд. Самыя яскравыя з іх я вам раскажу. Калісьці ў нашай весцы жылі паны Брухоцкія. Вядома, што яны былі заможнымі людзьмі і жылі ў палацы. У іх была дачка Мора. Нягледзячы на тое што яна была паненкай, Мора не дзяліла людзей на багатых і бедных. Для яе ўсе былі аднолькавыя і яна не саромелася сябраваць з сялянамі, дапамагаць хворым. Але аднойчы яна цяжка захварэла і ў хуткім часе памерла. Усе жыхары прапанавалі назваць у гонар добрай сэрцам паненкі Моры веску. Адсюль і пайшла назва Морына, — на адным дыханні расказвала Валянціна Антонаўна. — А ці ведаеце вы, што і наша рака Неман унесла свой уклад у стварэнне назвы вескі? — хітравата запытала яна.
Вольга толькі ўскінула бровы, а я села бліжэй да Валянціны Антонаўны на лаву. Бабуля і сапраўды вельмі цікава апавядала. Здаецца, слухаў бы яе і слухаў.

— Раней людзі карміліся дзякуючы Неману. Не лоўляй рыбы, як вы, мажліва, памылкова падумалі – яны сплаўлялі дубы па рацэ, – цярпліва тлумачыла нам Валянціна Антонаўна.
— І як гэта звязана з назвай нашай вескі? – неразумеючы запытала Вольга.
— Непасрэдна, – усміхаючыся, адказала Валянціна Антонаўна. – Мужчыны сплаўлялі дубы — марылі іх у вадзе. Эх, шмат вы, дзяўчаткі, не ведаеце. Праўду кажуць, моладзь цяпер не тая, нічым не цікавіцца. Вось так і нашчадкам не змогуць нічога распавесці, бо не ведаюць сваіх каранеў, сваей Беларусі...

У той дзень Валянціна Антонаўна расказвала шмат цікавага і часам неверагоднага. Мне здавалася, што гэтая бабуля – крыніца векавых ведаў. Я не памятаю, як мы з Вольгай вярнуліся дахаты, але ўвесь час у мяне ў галаве віхрам круціліся словы Валянціны Антонаўны. Нават і цяпер, праз дзесяць гадоў пасля нашай сустрэчы, ўсе яскрава памятаю, нібыта гэта адбывалася толькі ўчора. І зноў у маей галаве ўсплываюць словы Валянціны Антонаўны, якія з’яўляюцца свайго роду запаветам для нас, маладых: заўседы неабходна ведаць свае карані, сваю Беларусь…

Наталля БАЗЫК, настаўніца англійскай мовы ДУА «ВПК Іўеўскі яслі-сад-пачатковая школа»